ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΝΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ

Μια σειρά από φανταστικούς διαλόγους ανάμεσα σε μια νεαρή κοπέλα που της αρέσει να ρωτά κι έναν παλαίμαχο μαθηματικό που συνηθίζει να απαντά - με τρόπο που να γεννά νέες ερωτήσεις. Ξεκινώντας από τους στήμονες στα ηλιοτρόπια και τις χαρακιές στα προϊστορικά «λογιστικά» κόκαλα, οι συζητήσεις τους φτάνουν μέχρι τα σημερινά μαθηματικά της τεχνολογίας και του Διαδικτύου.

«Δεν ξέρω αν τα πάντα είναι μαθηματικά, ξέρω όμως ότι μπορούμε να ερμηνεύσουμε πολλά πράγματα μέσα από τα μαθηματικά»

Τ. Μ.«Προσπάθησα οι κουβέντες των δυο φίλων να συνθέσουν ένα αρκετά ισορροπημένο μείγμα θεωρητικών και εφαρμοσμένων μαθηματικών που να απευθύνεται στον μη ειδικό και να φωτίζει αρκετές πτυχές της επιστήμης των σχημάτων και των αριθμών. Κύριος σκοπός μου ήταν να δείξω ότι τα μαθηματικά είναι μια ζωντανή επιστήμη σφιχτά δεμένη με την καθημερινότητά μας». 

Μιλάμε με τον Τεύκρο Μιχαηλίδη, μαθηματικό, μεταφραστή, συγγραφέα του βιβλίου «Μιλώντας στην Αννα για τα μαθηματικά», εκδόσεις Πατάκης, ο οποίος είχε ως πρότυπο εκπαιδευτικού και μαθηματικού τη μητέρα του.

- Μαγικά και παρεξηγημένα τα μαθηματικά;

«Κάποτε κυριάρχησε η πλάνη ότι τα μαθηματικά αποτελούν ένα αυτάρκες, ξεχωριστό νοητικό οικοδόμημα χωρίς αλληλεπιδράσεις με οτιδήποτε άλλο. Οσο αυτή η πλάνη παραμένει, ναι, τα μαθηματικά είναι παρεξηγημένα. Σχετικά με το άλλο ερώτημα, αν ο κόσμος τους είναι μαγικός, θεωρώ ότι σε όποιον θελήσει να βουτήξει μέσα τους, σε όποιον θελήσει να "παίξει το παιχνίδι", πράγματι θα αποκαλυφθεί ένας κόσμος όχι αναγκαστικά μαγικός, αλλά σίγουρα μαγευτικός».

- Τα πάντα είναι μαθηματικά;

«Είμαι πολύ επιφυλακτικός με τους οικουμενικούς ποσοδείκτες. Αν απαντήσω ναι, το επόμενο ερώτημα θα είναι "είναι και τα μαθηματικά... μαθηματικά"; Προτιμώ λοιπόν να πω ότι τα μαθηματικά είναι ένα χρήσιμο εργαλείο κατανόησης και αντιμετώπισης πολλών προβλημάτων».

- «Οι εξισώσεις είναι για την αιωνιότητα»;

«Ανήκω στη μειοψηφία εκείνων που θεωρούν τα μαθηματικά ανθρώπινο δημιούργημα, σε αντίθεση με την πλατωνική θεώρηση που τα τοποθετεί σ' έναν ανεξάρτητο "κόσμο των ιδεών". Για μένα τα μαθηματικά επινοούνται, δεν ανακαλύπτονται. Από τη στιγμή που επινοούνται, και αναφορικά με το αντικείμενο που περιγράφουν, είναι για την αιωνιότητα. Η ευκλείδεια γεωμετρία, για παράδειγμα, μελετά μια εξιδανικευμένη περιγραφή του επιπέδου και σε αυτό της το ρόλο είναι αιώνια. Αυτό δεν εμπόδισε τη δημιουργία εναλλακτικών γεωμετριών που για τους κόσμους που περιγράφουν είναι και αυτές αιώνιες. Θα απαντούσα λοιπόν ότι οι μεγάλες εξισώσεις είναι για την αιωνιότητα έστω κι αν με την πάροδο του χρόνου η εμβέλεια και το νόημά τους μεταβάλλεται. Ενας μεγάλος φυσικομαθηματικός του εικοστού αιώνα, ο Ντιράκ, που δημιούργησε μια εξίσωση η οποία φέρει το όνομά του, είπε κάποτε: "Η εξίσωσή μου είναι πιο έξυπνη από εμένα"».

- Πώς τα κάνουμε αγαπητά στα παιδιά;

«Οπως κάνουμε το καθετί αγαπητό στα παιδιά: πρώτα πρώτα με αγάπη και ενθάρρυνση, χωρίς απαξίωση, χωρίς ταπεινώσεις. Πρέπει ακόμα να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι τα μαθηματικά τούς αφορούν, ότι πίσω από το κάθε πράγμα που κάνει τη ζωή τους πιο εύκολη και πιο όμορφη κρύβονται κάποια μαθηματικά. Πρέπει να τους τα προσφέρουμε με μορφή διασκεδαστική και παιγνιώδη. Και κυρίως, πρέπει να εντάξουμε τη διδασκαλία τους μέσα στη γενική αφήγηση της εξέλιξης των ιδεών και των ρευμάτων».

- Ενδιαφέρουσα η Μαθηματική Λογοτεχνία;

«Πιστεύω ότι σε κάθε λογοτεχνικό είδος μπορεί κανείς να βρει ωραία και ενδιαφέροντα δημιουργήματα, όπως και έργα που να μην παρουσιάζουν τίποτα το ιδιαίτερο. Θεωρώ ότι το ίδιο ισχύει και για τη λογοτεχνία που εμπνέεται από τα μαθηματικά. Ωστόσο, επειδή πρόκειται για νέο είδος, έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον και ανθρώπων που μέχρι τώρα η λογοτεχνία τούς άφηνε αδιάφορους. Από την άλλη, άτομα με αγάπη προς τη λογοτεχνία και επιφυλακτική στάση απέναντι στα μαθηματικά έχουν δείξει να συγκινούνται».

Πηγή: Enet.gr